سومین سالگرد انتخابات دهم ریاست جمهوری در حالی فرا رسیده است که این انتخابات به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود، سلسله رخدادهای قبل و بعد آن و نیز تاثیرات قابل توجهی که بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور گذاشت، از مهمترین آزمونهای ملی و حساسترین تحولات تاریخ انقلاب به شمار میآید. بر همین اساس، رجانیوز طی سلسله مطالبی به بازخوانی اهم اتفاقات رخ داده در سال 88 می پردازد که در بخش اول، ریشه های طرح ادعای تقلب در انتخابات بررسی می شود:
ادعای ناجوانمردانه «تقلب» به نظامی که با رای و حضور مردم ایجاد شده، رشد کرده و قوام یافته است، در همین ساختمان شوم ساخته و پرداخته شده و به حاصل دسترنج 30 ساله ملت ایران حمله شده است. از این پس همین ادعا و فعالیتهای غیرقانونی است که فرصت را برای دشمنان همیشه در کمین این ملت فراهم آورد تا از اعتراض مردمی که عمده آنها تنها ابهام و سوال نسبت به برخی از زوایای انتخابات داشتند، برای ایجاد شورش و اغتشاش سوءاستفاده کنند.
برخی جملات گاهی به اندازه یک تاریخ بار معنایی دارند و این نه فقط به دلیل به کارگیری صحیح واژهها و معنای است بلکه زمینههای اجتماعی، تحولات سیاسی، ذهنیتها،پارادایمها، حقایق مکتوم و مطالبات مکنون است که همه و همه یک فضای آمادهای را برای پذیرش معمولی آن جمله مهیا میسازد. وقتی محمدعلی ابطحی در دادگاه از «تقلب» به عنوان اسم رمز آشوبهای خیابانی و فتنه بعد از انتخابات یاد کرد، برخی سعی کردند به انحاء مختلف آن جمله را مخدوش کنند و نگذارند در افکار عمومی جای گیرد اما غافل از اینکه آنچنان فضای عمومی محیای شنیدن این سخن حق بود که تلاش آنان بیفرجام ماند و جمله «تقلب، رمز آشوب» با کوهبار سنگینی از معانی و مفاهیمی که آن را حمل میکرد بر سطور حقایق تاریخی نظام اسلامی جای گرفت.
اما آیا این ادعای تقلب فقط در روز انتخابات و بعد از آن خلق شد؟ هر منصفی در عرصه انتخابات خواهد گفت که موج تردید در اذهان طرفداران موسوی قبل از انتخابات کاشته شد اما چرا و چگونه و توسط چه کسانی؟
جرقه «تقلب» در نماز جمعه هاشمی
«تقلب» از واژههایی بود که در سال 1388 به نهایت شکوفایی ادبی رسید و معانی آن در نزد ناظران سیاسی و سیاسیون از تعداد انگشتان دو دست هم فراتر رفت. از تخلف در انتخابات و ابطال آن گرفته تا عبارت «رمز آشوب» و براندازی؛ همگی از جمله معانی مختلف این واژه جنجالی بودند.
البته این اختلافها درباره مبدع و طراح اصلی «ایده تقلب» هم مطرح است. چنانچه عدهای از ناظران میرحسین موسوی و گروه مشاورانش، گروهی اتاق فکر جریان اصلاحات و برخی نیز ایده تقلب را وارداتی و چکش کاری شده غربیها میدانند. اما بخشی از تحلیلگران سیاسی با تکیه بر اسناد و مدارک مختلف همچنان معتقدند که خالق عبارت «تقلب در انتخابات» آقای اکبر هاشمی رفسنجانی است.
پذیرش این نظر شاید در ابتدا کمی سنگینتر از دیگر گزینههای موجود باشد اما مروری بر مواضع رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در یک سال منتهی به انتخابات ریاست جمهوری دهم و توصیه و هشدارهای معنادار وی درباره احتمال وقوع تقلب، زمینه پذیرش این نظر را هموار میکند.
نخستین ورود آقای هاشمی را به موضوع تقلب، همانند بسیاری از مواضع خبرساز وی باید در تریبون نماز جمعه ردیابی کرد. در پاییز سال 87 و در زمانی که چندین ماه تا گرم شدن تنور تبلیغات انتخاباتی مانده بود، رئیس مجمع تشخیص مصلحت دست بکار شد و در سخنانی که مناسبتی برای آن وجود نداشت، از لزوم «صیانت از آرای» مردم و اهمیت آن سخن گفت.
هرچند این سخنان با بیتوجهی بخشی از سیاسیون همراه شد اما اصرار آقای هاشمی رفسنجانی بر طرح این موضوع از تریبونهای مهم، بسیاری را به تأمل واداشت.
وی در همایش جنجالی 30 سال قانونگذاری که با دعوت علی لاریجانی، رئیس مجلس و با حضور برخی چهرههای مطرح اپوزیسیون برگزار شد، دیگر بار کوشید تا توجه افکار عمومی را به سوی ایده تقلب هدایت کند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخشی از سخنانش در این باره گفت: اگر مردم احساس کنند رأیشان در سرنوشت آنان بیاثر است و متولیانی پیدا شوند که رأی آنها را هر جوری که میخواهند، بخوانند آنگاه دلسرد میشوند، چون مردم مسلمانند و هیچ وقت به کشور خیانت نمیکنند.
این سخنان در شرایطی از تریبون مجلس بیان میشد که درست شش ماه و 10روز تا انتخابات 22 خرداد، فاصله بود.
رویه آقای هاشمی در عین هدفمند بودن، مطابق با ظرفیت فضای سیاسی کشور ادامه یافت. البته از آنجاییکه کاندیداتوری هیچ یک از چهرههای افراطی اصلاح طلب در انتخابات قطعی نشده بود، محافل بیگانه هم هر از چندگاهی، هجمه به انتخابات ریاست جمهوری دهم را در دستور کار قرار میدادند.
اولین هشدار درباره این شبهه افکنیها را رهبر معظم انقلاب در نخستین روز سال 88 و در جمع پرشکوه زائران امام رضا (ع) دادند.
ایشان با انتقاد از برخی که بیهوده تلاش میکنند از هم اکنون انتخابات 22 خرداد ریاست جمهوری را در ذهن مردم خدشهدار کنند، افزودند: تاکنون حدود 30 انتخابات در کشور برگزار شده و مسئولان وقت رسماً سلامت و صحت انتخابات را تضمین کردهاند و به همین علت مردم تحت تأثیر حرفهایی که تلاش میکنند انتخابات ریاست جمهوری را از هماکنون متزلزل و خدشهدار جلوه دهند قرار نمیگیرند.
هفت روز پس از سخنان مهم رهبر معظم انقلاب، تریبون نماز جمعه تهران، بار دیگر در اختیار رئیس مجمع تشخیص قرار گرفت.
گرچه انتظار میرفت که آقای هاشمی در همراهی با بیانات رهبر انقلاب، بر صحت انتخابات و اطمینان دهی به مردم سخن بگوید اما در عین ناباوری ناظران سیاسی، وی حتی تأکیدات رهبر انقلاب را در جهت رویکرد سابق خود تفسیر کرد:
«مردم باید اطمینان داشته باشند که همان رأیی که میدهند اثر خود را میگذارد.» این سخنان با مانور ویژه جریان اصلاحات و رسانههای خارجی حامی آنان هم همراه بود. شاید به همین دلیل بود که دو روز بعد یعنی نهم اردیبهشت، این موضوع در محورهای سخنرانی رهبر معظم انقلاب در جمع پرستاران، معلمان و کارگران قرار گرفت.
البته این بار آدرسهایی که ایشان دادند به مراتب دقیقتر از گذشته بود. حضرت آیتالله خامنهای مخاطب سخنانشان را «برخی دوستان بیانصاف» نام گذاشتند و فرمودند: با حضور پرانگیزه مردم همواره انتخاباتی سالم، متقن و خوبی در ایران برگزار شده اما متأسفانه برخی دوستان بیانصاف و کسانی که جزو ملت هستند و توقع دارند مردم به آنها توجه کنند با ناسپاسی علیه ملت حرف میزنند و با تکرار حرف دروغ دشمن سلامت انتخابات را زیر سؤال میبرند.
رهبر انقلاب اسلامی سلامت همه انتخابات گذشته را نتیجه زحمات مسئولان و ملت برشمردند و افزودند: در یکی دو انتخابات، شبهاتی برای عدهای پیش آمده بود اما تحقیق و بررسی دقیق نشان داد که خدشهای به آن انتخابات هم وارد نیست.
ایشان با یادآوری نتایج برخی انتخابات گذشته یادآوری کردند: مکرر اتفاق افتاده است که نتیجه انتخابات به ضرر جناحی که روی کار بوده تمام شده است پس چگونه ممکن است کسی انتخابات در ایران را زیر سؤال ببرد.
حضرت آیتالله خامنهای همچنین تلاشهای محافل غربی و صهیونیستی را درباره القای موضوع تقلب مورد اشاره قرار دادند و با تأکید بر نقش تعیین کننده رأی و اراده مردم در قانون اساسی برای انتخاب مستقیم یا غیرمستقیم همه مسئولان کشور، خاطرنشان کردند: این روند در تمامی 30 سال اخیر با قوت و قدرت ادامه یافته اما دشمنانی که منافع نامشروع آنان در ایران قطع شده است با نادیده گرفتن یا انکار پدیده مبارک و با ارزش حضور مردم در مدیریت کشور همواره تلاش کردهاند به انتخابات ایران خدشه وارد کنند.